De kans om als Apple-fanboy te worden afgeschilderd als je iets zegt ter verdediging van dit bedrijf is tegenwoordig groot, zeker in online fora waar de discussies tussen Apple en Samsung/Android gebruikers vaak heftig uit de klauwen escaleren. Vroeger wilde ik me hier nog wel eens in mengen maar ouderdom heeft wijsheid gebracht (alleen wat dat betreft) en meestal laat ik me dus niet meer publiekelijk uit over deze zaken. De gebeurtenissen van afgelopen week, waarbij de Europese Unie besloot dat Apple ‘achterstallige’ belastingen moest ‘terugbetalen’ aan de Ierse overheid en de daaropvolgende reacties van mensen online geven mij toch reden om een paar vragen te stellen.

Allereerst, hoezo zijn de belastingen achterstallig en aan wie moeten ze terugbetaald worden? Apple heeft altijd netjes het bedrag betaald dat ze conform de Ierse wetgeving en afspraken met de Ierse belastingdienst/overheid verschuldigd waren. Er is dus feitelijk geen schuldeiser in deze en er is dus ook niets achterstallig. Een bedrijf (net als een persoon) gaat niet vrijwillig méér betalen dan waar ze toe verplicht zijn. Jij wel?

Of het moreel te rechtvaardigen is om als miljardenbedrijf zo weinig belasting te betalen is discutabel, maar een geheel andere discussie. Het is immers niet aan de Europese Commissie om landen op te leggen wat ze moreel van belang vinden, enkel wat juridisch bepaald is. Er kan ook lang en breed getwist worden of deze verlaging van de belasting voor Apple neerkomt op staatssteun. Vast staat in ieder geval dat Apple simpelweg geopereerd heeft onder juridisch geldige wetgeving en afspraken binnen Ierland, waarbij enkel de Ierse regering (en niemand anders) de soevereiniteit heeft om deze belasting vast te stellen en te incasseren.

De uitspraak van de Europese Commissie brengt hierbij vooral de rechtszekerheid van bedrijven in het gedrang. Je moet immers als bedrijf, en ook als persoon, er van uit kunnen gaan dat jouw rechten en plichten ten opzichte van de overheid duidelijk zijn. Als de overheid met een rechtspersoon een afspraak maakt, dan moet je daar op kunnen rekenen. Als er in deze situatie dan iemand foutief heeft gehandeld dan is het de Ierse regering en niet Apple. Hooguit zal de Ierse regering haar belastingwetgeving moeten aanpassen en zal Apple in de toekomst meer belasting moeten betalen, maar dit retroactief heffen is absurd.

Het is alsof de Nederlandse overheid in haar wetgeving vastlegt dat een bepaalde hobby, bijvoorbeeld sportschieten, legaal is. Jarenlang melden zich sportschutters bij verenigingen waarbij ze hun sport zonder problemen beoefenen. Op een bepaald moment zegt de Europese Commissie dan dat schieten moreel verwerpelijk is en in meerdere Europese landen al is verboden en verplicht Nederland om niet alleen sportschieten ook te verbieden, maar alle leden van schietverenigingen retroactief te vervolgen. Als je als burger met een wapen schiet ga je immers de gevangenis is, dus je hebt eigenlijk ‘achterstallige’ gevangenisstraf die je aan de Nederlandse staat moet ‘terugbetalen’. Lijkt me erg onwenselijk, zeker als de desbetreffende overheid zelf ook van mening is dat het onzin is.

Deze inmenging vanuit de Europese Commissie met binnenlandse aangelegenheden baart me ernstige zorgen. Zoals de CEO van Ryanair van de week ook zei: “one of the fundamental principles of the European Union is that each country has its autonomy to make its own tax decisions.”. Dit is niet fanboy-gedrag, dit is je zorgen maken over bemoeienis vanuit Brussel en vooral hun macht om aanpassingen retroactief op te leggen.